آیا شکلات اعتیاد آور است؟
شکلات یک خوراکی شیرین است که از دانه‌های کاکائو تهیه می‌شود. روش‌های مختلفی برای درست کردن شکلات وجود دارد؛ از جمله: تخمیر، بو دادن و آسیاب کردن. مردم هزاران سال است که در سراسر دنیا از کاکائو و محصولاتی که با آن تولید می‌شود لذت می‌برند. امروزه محصولات شکلاتی فراوانی وجود دارد و بدون شک شکلات یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌های دنیاست. ممکن است شما هم بارها شنیده باشید که مصرف شکلات اعتیادآور است. در این مقاله به بررسی سالم بودن و یا نبودن شکلات و اعتیاد آورد بودن یا نبودن مواد تشکیل دهنده آن می‌پردازیم.
آیا ممکن است یک نفر به شکلات اعتیاد پیدا کند؟
اگرچه موضوع اعتیادآور بودن شکلات هنوز به طور کامل تایید و یا رد نشده است، اما تحقیقات فراوانی وجود دارد که معتقد هستند شکلات و شیرینی‌ها نیز مانند مواد مخدر اعتیادزا هستند و ممکن است یک نفر به مصرف آن‌ها اعتیاد پیدا کند.
غذاهای اعتیادآور بر قسمت‌هایی از مغز انسان تاثیر می‌گذارند که مواد مخدر نیز بر همان قسمت‌ها تاثیر گذار هستند. همچنین مصرف کاکائو در افراد معتاد به این نوع خوراکی‌ها باعث بروز رفتارهای مشابه به یک فرد معتاد به مواد مخدر می‌شود. اعتیاد غذایی وقتی به وجود می‌آید که یک خوراکی مرتبا قسمت خاصی از مغز را که احساس شادی به شما می‌دهد را فعال کند.
خواص اعتیادآور خوراکی‌ها
امروزه اعتقاد بر این است که انواع خاصی از خوراکی‌ها بیشتر از بقیه اعتیادآور هستند. خوراکی‌های فرآوری شده که مقادیر زیادی شکر و چربی در خود دارند، به نسبت بقیه خوراکی‌ها بیشتر باعث به وجود آمدن اعتیاد غذایی می‌شوند. برای مثال: شکلات‌های کارخانه‌ای که مقادیر زیادی شکر و چربی در خود دارند به نسبت سبزی و میوه خاصیت آعتیادآوری بیشتری در خود دارند.
در ادامه جدولی را مشاهده می‌کنید که در آن میزان شکر، چربی و کربوهیدرات موجود در 45 گرم شکلات را نشان می‌دهد.
| سس شکلات | شکلات تافی | شکلات سفید | شکلات شیری | شکلات تلخ | |
| 54% | 66% | 53% | 46% | 44% | شکر |
| 0% | 6% | 19% | 17% | 19% | چربی |
| 11% | 13% | 10% | 10% | 10% | کربوهیدرات |
در مقادیر بالا مقدار ارزش روزانه را به صورت درصد نشان می دهند(در واقع درصد که روبروی پارامترهای مفید و یا مضر نوشته شده است بیان می کند که یک مقدار از ماده غذایی مورد استفاده حاوی چه مقدار از این پارامترهاست). همانطور که می‌بینید، یک شکلات 45 گرمی در خود نیمی از مقدار مجاز مصرف شکر در روز برای یک نفر را دارد و حدودا 20 درصد از چربی روزانه یک فرد را در خود دارد. همچنین خوراکی‌هایی مانند شکلات و بقیه شیرینی‌ها که در خود مقادیر زیادی کربوهیدرات دارند ممکن است باعث ایجاد عادت به مصرفشان در افراد بشوند. همچنین این خوراکی ها تغییراتی مشابه با تغییرات مواد مخدر در قند خون و هورمون‌های شما ایجاد می‌کنند. این خوراکی‌ها باعث تغییر در میزان دوپامین بدن شما می‌شوند. دوپامین یک ماده شیمیایی است که بر قسمت‌هایی از مغز که مسئول شادی هستند تاثیر می‌گذارد.
اندازه گیری میزان اعتیاد به شکلات
ابزار ییل وسیله‌ای برای اندازه گیری اعتیاد غذایی و میزان اعتیادزا بودن غذاهاست که توسط دانشگاه ییل توسعه یافته است. این ابزار یکی از محبوب‌ترین وسیله‌هایی است که توسط محققان برای اندازه گیری اعتیاد غذایی ساخته شده است.
در یک تحقیق که بیش از 500 فرد بالغ در آن شرکت کردند، از این وسیله استفاده شد و نتیجه آن مشخص کرد که شکلات یک غذای به شدت اعتیادزا است که مصرف زیاد از حد آن باعث به وجود آمدن رفتارهای خاص در افراد می‌شود. در یک تحقیق دیگر که بر روی 100 کودک با اضافه وزن انجام شد، معلوم شد که یکی از دلایل اصلی چاقی این کودکان مصرف بیش از اندازه شکلات است. محققان بیش از 25 سال است که در حال بررسی اعتیاد زا بودن شکلات هستند. با این حال هنوز بسیاری از محققان به اطلاعات جمع آوری شده توسط این تحقیقات اعتماد کامل ندارند و به دنبال درک عمیق‌تری از اعتیاد غذایی هستند.
کدام مواد بیشتر از بقیه اعتیادزا هستند؟
انواع متفاوت شکلات در خود مواد متفاوتی نیز دارند، اما چیزی که مشخص است اینست که در همه آن‌ها یک ماده یکسان وجود دارد. این مواد به احتمال زیاد مسئول خواص اعتیادزایی شکلات است.
کاکائو: دانه های کاکائوی تخمیرشده، بو داده، پوست کنده شده و له شده کاکائو مصرفی را درست می‌کنند. به ماده به دست آمده از این فرآیند لیکور شکلات نیز می‌گویند. این ماده در دمای اتاق جامد و سفت است اما اگر گرم شود ذوب شده و حالت مایع به خود می‌گیرد. در اغلب مواقع این ماده بسیار بیشتر فرآوری می‌شود، اما می‌توان آن را در همان حالت نیز به عنوان شکلات خالص مصرف کرد.
کره کاکائو: این کره در واقع چربی موجود در دانه‌های کاکائو است که از دانه جدا شده و به صورت جداگانه در شکلات مصرف می‌شود.
شکر: مقدار مصرف شکر در انواع مختلف شکلات متفاوت است و در بعضی از محصولات به جای استفاده از شکر از شیرین‌کننده‌های طبیعی و یا مصنوعی استفاده می‌شود.
شیر: معمولا در شکلات از شیر خشک استفاده می‌شود که میزان مصرف آن در انواع مختلف شکلات متفاوت است.
وانیل: از وانیل به عنوان یک طعم دهنده برای کاهش تلخی کاکائو استفاده می‌شود.
مواد تشکیل دهنده دیگر: روغن گیاهی، طعم دهنده‌های طبیعی و مصنوعی، امولسیون‌هایی مثل لسیتین و بقیه مواد نگه دارنده باعث می‌شوند که شکلات زمان بیشتری بتواند تر و تازه بماند و بافت خود را حفظ کند.
شاید شنیده باشید که بعضی از انواع کاکائو برای بدن مفید هستند. این خواص مانند آنتی اکسیدان در کاکائوی خالص یافت می‌شود. کره کاکائو با اینکه فواید خاص خود را دارد اما چربی فراوانی را نیز در خود ذخیره کرده است. وقتی در شکلات این حجم بالا از چربی با مقادیر زیادی شکر همراه می‌شود، ضرر آن برای بدن بسیار بیشتر از خواص آن است. بعضی از محققان معتقدند که مواد افزودنی نیز در بروز اعتیاد غذایی بی‌تاثیر نیستند. شیرین کننده‌های مصنوعی و طعم دهنده‌ها معمولا به خوراکی‌هایی اضافه می‌شوند که فرآوری شده‌اند. شکلات نیز یکی از همین خوراکی‌هاست.
درنتیجه برای دوری از اعتیاد غذایی بهتر است از خوردن شکلات‌های کارخانه‌ای اجتناب کرده و از شکلات هایی استفاده کنید که کمتر فرآوری شده و در خود مقادیر کمتری شکر و کربوهیدرات دارند. شکلات تلخ معمولا در خود شکر کمتری دارد و میزان بسیار بیشتری از آنتی اکسیدان و مواد مفید را نیز دارا می‌باشد.
مصرف به اندازه شکلات برای بدن مفید است!
با اینکه ممکن است فکر کنید مصرف شکلات‌های شیرین و کارخانه‌ای که باعث به وجود آمدن اعتیاد غذایی می‌شود به کلی ممنوع است، اما در حقیقت مصرف مقدار کم و به اندازه آن‌ها نه تنها برای شما مضر نیست بلکه مفید نیز می باشد. با مصرف مقادیر کم این شکلات شما میل خود به مصرف آن‌ها را برطرف می‌کنید و در آینده احتمال بروز اعتیاد غذایی در شما کمتر می‌شود. در واقع شما از لحاظ روانی با خود کنار می‌آیید و به خاطر مصرف شکلات خود را سرزنش نمی‌کنید. در نتیجه کمتر احساس گناه و ناراحتی به شما دست می‌دهد. هر زمانی که شما احساس ناراحتی کنید سعی می‌کنید با مصرف شکلات حال خود را موقتا بهتر کنید در نتیجه ناخواسته در دام اعتیاد غذایی می‌افتید، اما با مصرف میزان کم شکلات دیگر حس ناراحتی و پشیمانی به شما دست نخواهد داد و دیگر روی به مصرف بی رویه شکلات نمی‌برید.
نشانه‌های اعتیاد به شکلات چیست؟
در ادامه رفتارهایی که نشانگر اعتیاد به شکلات است را ذکر می‌کنیم:
- ممنوع اعلام کردن مصرف شکلات برای خود به خاطر مضر بودن آن
- به وجود آمدن احساس استرس و اضطراب هنگام مصرف آن
- تعیین کردن قوانین سخنگیرانه برای خود در زمینه مصرف شکلات
- حذف کامل شکلات از رژیم غذایی خود
- میل بی پایان به شکلات
- میل شما به شیرینی و شکلات از میل شما به غذای اصلی بیشتر باشد
- مصرف مرتب مقادیر زیادی شکلات
- مخفی کردن میزان مصرف شکلات خود از دیگران
- مصرف مقادیر زیادی از شکلات که باعث درد معده شود
- مصرف شکلات به جای خوراکی‌های دیگر و آوردن بهانه برای مصرف آن
یکی دیگر از نشانه‌های اعتیاد به شکلات به وجود آمدن اضافه وزن و یا بروز مشکلاتی برای بدن ماست.
گاهی اوقات ممکن است یکی از حالات بالا به ما دست بدهد که نگران کننده نیست، اما به وجود آمدن مرتب آن نشانه اعتیاد غذایی است که باید به آن توجه شود. توجه نکردن به اعتیاد غذایی در کوتاه مدت شاید مشکلات بزرگی را برای شما ایجاد نکند، اما مسلما در بلند مدت صدمات جبران ناپذیری را به بدن و سلامتی شما وارد می‌کند پس بهتر است، اگر احساس می‌کنید که دچار اعتیاد غذایی هستید حتما به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.
نتیجه نهایی
- شکلات‌های کارخانه‌ای معمولا مضر هستند و بهتر است از مصرف مقادیر زیاد آن‌ها اجتناب کنید. بهتر است از انواع طبیعی شکلات استفاده شود.
- خوراکی‌های شیرین معمولا به خاطر میزان بالای فرآوری که بر روی آن‌ها انجام شده اعتیاد زا هستند.
- مصرف مقادیر کم شکلات نه تنها برای بدن مضر نیست بلکه مفید است و از ابتلا به اعتیاد غذایی جلوگیری می‌کند.
- در صورت مشاهده نشانه‌های اعتیاد غذایی در خود و یا اطمینان داشتن از آن حتما به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید. عدم توجه به این اعتیاد ممکن است صدمات جبران ناپذیری را به بدن شما وارد کند.
نظرات